por Andrea López (2º ESO) (*)
O infinito
inventouse para expresar números, ecuacións, sentimentos...
Unha frase moi famosa de Milan Kundera é: Quen busque o
infinito, que peche os ollos. Os seres humanos, nalgún momento
das nosas vidas, fixémonos preguntas referentes a este feito: Que é?
A onde leva? Pode ser algo real infinito?... Esta é a idea máis
extraña que
pensou algunha vez o ser humano. O concepto de
“infinito” está asociado coa forma de
pensar de cada persoa. Para moitos é completamente real e para
outros, un xeito de pensar abstracto.
UN NÚMERO
INABRANGUIBLE
Desde que aprendemos
a contar, e a medida que vamos crecendo, dámonos conta de que os
números son infinitos.
Raúl Ibáñez, matemático, demóstranos que se
dedicásemos as 24 h. do día a contar, sen parar para ningunha
necesidade, e vivíramos 80 anos, tendo en conta que tardariamos uns 2 segundos en contar cada número e así serían 30 cifras por
minuto, obteríamos 1.261.440 como número máis alto.
Nós pensamos
que nos costa visualizar unha cifra moi alta pero, sen darnos conta,
estamos rodeados delas. O universo ten 211
galaxias, o noso corpo ten 1014
células... Podemos inventar números enormes como o levitan,
que sería 10^666
e multiplicado por todas as cifras dende esa ata 1. Porén,
ese número non sería nada comparado co infinito.
HOTEL INFINITO
Se un hotel ten
infinitas habitacións, poderían estar todas ocupadas? A resposta é
que si pero non.
Se chega un hóspede diranlle que hai unha habitación libre, a
número 1 xa que, o que estaba nese dormitorio, podería
pasar ao número 2, o do 2 ao 3... e así
sucesivamente. Pero, e se chegan infinitos hóspedes? O receptor
tamén lle diría que si que había dormitorios libres. O da
habitación número 1 pasaría para a 2, a da 2 para a 4, a da 3 para
a 6... e así ata que quedaran os dormitorios dos números impares
libres, que serían onde se aloxarían os novos hóspedes.
GRANDES NÚMEROS
Na
natureza hai números tan grandes que asustan. Por exemplo, o número
de partículas no universo está composto por un 1 seguido de 80
ceros aproximadamente, o número de xogadas posibles nunha partida de
axedrez é de 10 elevado a 10 elevado a 50 e o número de universos
que cremos que hai no “multiverso” é, seguramente, a cifra máis
alta que garde algún tipo de conexión coa natureza. Non obstante,
fronte ao infinito, todos estes números quedan pequenos.
SÍMBOLOXÍA
O símbolo do
infinito naceu no século XVII. Ten un parecido a un oito deitado
pero en realidade fai referencia a un símbolo matemático denominado lemiscata de Bernoulli. Antes representábase cun
círculo que no ano 1600 a.C simbolizaba un ciclo eterno.
TEOREMA dos MONOS
INFINITOS
O teorema dos
infinitos monos di que se un mono escribe a máquina, sen parar nin
un segundo, e durante un tempo eterno acabaría por escribir a obra
de Shakespeare. Esta idea lanzouna un matemático en 1913 e como
unha metáfora divertida e
agora un programador norteamericano fixo
monos virtuais para demostralo e en un mes escribiron
un soneto da obra de Shakespeare.
NEWTON vs LEIBNIZ
Leibniz foi o
primeiro en publicar un traballo sobre o cálculo, pero Newton xa
facía que desenvolvera estes temas 20 anos atrás. Moitos
matemáticos ingleses acusaron a Leibniz de plaxio. Ambos os xenios
contradixéronse mutuamente e isto acabou sendo unha vergoña para
todo o mundo académico.
O TAMAÑO DO
UNIVERSO
No século XVI, o
astrónomo e filósofo
Iordano Bruno
afirmou que o Universo era infinito e que existían outras galaxias
que xiraban
arredor da nosa estrela, que é o Sol. Isto enfureceu tanto a igrexa
Católica que o queimaron, xa que pensaban que o único que podía
ser infinito era Deus. Hoxe en día a
física explica que o Universo pode ser
finito. Unha teoría actual
que explica o físico Emilio Eizalde dí
que se imaxinamos
que todo é
bidimensional,
ata o Planeta, nos estaríamos na
superficie e, no interior desta, sería o
pasado. Fóra da
franxa, só estaría o futuro. Pero o Universo que vemos non o é
todo e iso fai pensar o contrario. Nós só podemos ver o que a luz
nos permite e, por iso, non podemos saber con certeza que hai no
Universo que non se ve. Ou ben pode ser o futuro, como explica a
teoría, ou simplemente sería un universo dos moitos que se puideron
formar no Big Bang. O que si saben os expertos con certeza é que a
nosa mente é limitada e non podemos saber se o tamaño do Infinito
ten algún límite ou non. Talvez nunca cheguemos a sabelo. O que si
é certo e que todas as teorías desafían as crenzas e as éticas de
calquera persoa e que o concepto “Universo” pode ser finito ou
infinito dacordo coa forma de pensar de cada un de nós.
(*) Artigo baseado no capítulo "Los límites del infinito" do programa
tres14 de rtve.